Ojciec Święty Pius VII

Ojciec Święty Pius VII bullą Ex imposita nobis z 30 czerwca 1818 roku erygował diecezję janowską, czyli podlaską, ze stolicą biskupią w Janowie Podlaskim.

ks. dr Karol Dębiński

Pierwszym podlaskim biskupem był Łukasz Feliks Lewiński. Teren Diecezji Janowskiej objął parafie po dawnej diecezji łuckiej, poznańskiej, płockiej, krakowskiej i chełmskiej. W 1867 roku car skasował diecezję janowską przyłączając parafie do diecezji lubelskiej. Dopiero 24 września 1918 roku, bullą papieską Benedykta XV Commissum humilitati nostrae, wskrzeszono po zaborach Diecezję Janowską czyli Podlaską, a jej nowy biskup, W roku 1918 Henryk Przeździecki powołał do istnienia Muzeum Diecezjalne z siedzibą w Janowie Podlaskim. Pierwszym organizatorem placówki był ks. dr Karol Dębiński, profesor w Akademii Duchownej w Petersburgu, oficjał Sądu Biskupiego w Janowie Podlaskim, w Łukowie i w Siedlcach, wikariusz generalny, założyciel Liceum Biskupiego w Siedlcach.
Muzeum mieściło się w gmachu Kurii Biskupiej w Janowie Podlaskim. Już 20 grudnia 1919 roku sporządzono pierwszy inwentarz eksponatów muzealnych, z którego do dziś zachował się jedynie spis monet o wartości numizmatycznej wykonany dla potrzeb Ministerstwa Sztuki i Kultury Rządu Rzeczypospolitej. Wówczas pojawiła się pierwsza nazwa własna: MUZEUM DIECEZJALNE PODLASKIE w Janowie.

Kard. Aleksander Kakowski

W dniu 9 października 1920 roku Muzeum odwiedził Prymas Polski – Kardynał Aleksander Kakowski, który po obejrzeniu zbiorów wypowiedział znamienne słowa: Tak rozpoczynały swój żywot wszelkie muzea światowej sławy. W 1922 roku Muzeum przeniesiono z Janowa Podlaskiego do Siedlec, a ekspozycję urządzono w gmachu Kurii. Od tego czasu funkcjonowała nazwa: MUZEUM DIECEZJALNE PODLASKIE w Siedlcach.

El Greco – Ekstaza Św. Franciszka

W 1939 roku hitlerowscy okupanci dokonali rozgrabienia zbiorów, a muzeum zostało zamknięte. Ks. Jan Grabowski ukrył przed Niemcami część najbardziej wartościowych eksponatów. Dnia 25 stycznia 1973 roku Konferencja Episkopatu Polski wydała dokument „Normy postępowania w sprawach sztuki kościelnej”, zobowiązując biskupów do odtworzenia lub tworzenia muzeów diecezjalnych. 9 października 1974 roku biskup siedlecki Jan Mazur powierzył urząd diecezjalnego konserwatora zabytków ks. magistrowi Tadeuszowi Zygmuntowi Kulikowi. Zadaniem konserwatora było m.in. gromadzenie wycofanych z kultu obiektów sztuki celem ratowania dóbr kultury przed dewastacją, rozproszeniem bądź alienacją. Dopiero w 1991 roku na siedzibę Muzeum Diecezjalnego przeznaczono pomieszczenia przy ul. bpa Ignacego Świrskiego i rozpoczęto prace adaptacyjne. W dniu 15 października 2004 roku za ks. Henryka Drozda nastąpiła pierwsza publiczna prezentacja jedynego w Polsce obrazu El Greco – Ekstaza Św. Franciszka. W dniu 15 października 2009 roku bp Zbigniew Kiernikowski podziękował dotychczasowemu dyrektorowi ks. kan. Henrykowi Drozdowi za trud otwarcia i funkcjonowania muzeum. Nowym dyrektorem został ks. dr Robert Mirończuk – historyk sztuki. Kolejne lata to szereg wydarzeń związanych z obchodami Międzynarodowego Roku El Greca z okazji 400. rocznicy śmierci Mistrza z Toledo. W 2018 roku, z okazji 100-lecia założenia Muzeum Diecezjalnego zorganizowano pierwszą i największą w Polsce wystawę dzieł El Greca wypożyczonych z Madrytu, Toledo, Walencji i Wiednia. Od tego czasu podjęto w muzeum rozmaite działania mające sprawić by placówka mogła lepiej ukazywać dziedzictwo kulturowe diecezji i regionu. Stąd podjecie badań terenowych, pogłębionych kwerend archiwalnych i prac konserwatorskich, które będą przeprowadzać wiernych i widzów przez kolejne Wrota ku pełnemu splendoru dziedzictwu naszego regionu.